Już za siedem lat, w 2021 roku wszystkie nowe budynki powstające na obszarze Unii Europejskiej będą musiały spełniać normy obiektów o niemal zerowym zużyciu energii. Mówi o tym dyrektywa Parlamentu Europejskiego 2010/31/UE z maja 2010 roku.
Jest to nie lada wyzwanie dla rynku budowlanego, bo wymusza wprowadzanie radykalnych zmian w sposobie wznoszenia budynków. Stosowane od lat w Polsce tradycyjne metody budowy wymagają dodatkowego ocieplenia konstrukcji, co podnosi i tak niemałe koszty materiałów budowlanych, a jednocześnie nie daje pełnego efektu oszczędzania energii cieplnej, zalecanego dyrektywą UE.
W Polsce, aby zachęcić inwestorów, projektantów i producentów materiałów budowlanych do szukania nowych metod spełniających wymagania unijnej dyrektywy, powstał program finansowy wspierający budownictwo o niskim zużyciu energii. Jego autorem i dysponentem jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który oferuje system dopłat do kredytów bankowych zaciąganych na budowę i zakup takich domów i mieszkań. W zależności od uzyskanego wskaźnika rocznego jednostkowego zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji (EUco), a także od spełnienia innych warunków, między innymi sprawności instalacji grzewczej i podgrzewania wody, można uzyskać dopłatę w wysokości od 30 tys. do 50 tys. złotych – dla domu, i od 11 tys. do 16 tys. złotych – dla mieszkania. Określono też odpowiednie standardy, według których budynek energooszczędny może zużyć do 40 kWh/(m²rok) energii użytkowej, a budynek pasywny – tylko do 15 kWh/(m2rok).
Budżet programu wynosi 300 milionów złotych i jest aktywny w latach 2013 – 2018; natomiast wypłaty będą realizowane aż do 2022 roku.
I rzeczywiście w środowisku projektantów i wykonawców od kilku lat trwają poszukiwania metod wznoszenia budynków mieszkalnych nowoczesnych, trwałych, estetycznych i – co najważniejsze – ciepłych, a zarazem tanich w realizacji – tak, by nie odstraszyć ceną przyszłych nabywców na rynku deweloperskim oraz zachęcić do działania indywidualnych inwestorów, budujących domy dla siebie.
I są już tego pierwsze efekty, np. w postaci programu „Dom dla każdego”. Jego autorzy, grupa złożona z projektantów, deweloperów i specjalistów od technik grzewczych, zaproponowali metodę budowy ciepłych i tanich budynków mieszkalnych.
Całkowicie wyeliminowano użycie typowych, drogich i wymagających dodatkowego ocieplenia materiałów budowlanych, jak beton, stal, cegła czy pustaki. Podstawowym materiałem konstrukcyjnym jest polistyren ekspandowany (spieniony), używany powszechnie do izolacji termicznych. Charakteryzuje się on dużą wytrzymałością konstrukcyjną, a jednocześnie bardzo niskim współczynnikiem przenikania ciepła. Dzięki temu ściany zewnętrzne wykonane z tego materiału zapewniają wysoką izolacyjność, a tym samym małe zapotrzebowanie na ciepło do ogrzania budynku. Dodatkowo wykorzystano okna trójszybowe, ponieważ to właśnie szyby okienne są przyczyną największych strat ciepła w pomieszczeniach.
Źródłem ogrzewania, a zarazem chłodzenia w lecie, jest pompa ciepła wraz z systemem wentylacji mechanicznej z rekuperacją. Rekuperator to urządzenie, które odzyskuje ciepło z powietrza wywiewanego z domu do ogrzania świeżego powietrza nadmuchiwanego do pomieszczeń. W naszym klimacie wysokie koszty ogrzewania wynikają w znacznej mierze właśnie ze strat ciepła podczas wentylacji – ocenia się, że w dobrze ocieplonym domu do tego celu służy prawie połowa dostarczanego ciepła.
Jak podają autorzy projektu, zapotrzebowanie budynku o powierzchni użytkowej ok. 100 mkw. na energię potrzebną do ogrzewania wynosi 2,5 kW, a więc koszty ogrzewania w przybliżeniu wyniosą ok. 1 zł za 1 mkw. na miesiąc. Jest to więc taniej niż przeciętne opłaty za ogrzewanie mieszkania w budynku wielorodzinnym wzniesionym tradycyjnymi metodami.
Jak by tego było mało, dom można wyposażyć dodatkowo w odnawialne źródła energii – kolektory słoneczne czy panele fotowoltaniczne. A dodatkową zaletą całego projektu jest bardzo krótki czas realizacji – dom o powierzchni 100 mkw. powstaje w 4-6 tygodni !
Pierwsze, eksperymentalne osiedle takich energooszczędnych domów powstało już w okolicach Krakowa. Deweloper zapewnia, że spełnia ono kryteria programu wsparcia finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, więc domy można nabywać korzystając z dopłat Funduszu.
Kto może otrzymać dofinansowanie z NFOŚiGW?
Dofinansowanie ma formę częściowej spłaty kapitału kredytu bankowego uzyskanego w banku współpracującym z NFOŚiGW. Mogą je otrzymać osoby fizyczne, które zdecydują się na: budowę domu jednorodzinnego (wolnostojącego, w zabudowie bliźniaczej lub szeregowej), zakup nowego domu jednorodzinnego, albo zakup mieszkania w nowym budynku mieszkalnym wielorodzinnym. Oczywiście wszystkie te nieruchomości muszą spełniać standardy energetyczne określone programem, a o specjalny certyfikat stara się – odpowiednio – inwestor prywatny i deweloper. Nieruchomości muszą być również przeznaczone, przynajmniej w 50%, na cele mieszkaniowe właścicieli, a pozostała powierzchnia może być wykorzystywana na prowadzenie działalności gospodarczej.
Jakie są kwoty dotacji?
Wysokość dofinansowania zależy od wskaźnika EUco zapotrzebowania rocznego na energię cieplną potrzebną do ogrzania i wentylacji pomieszczeń oraz wody użytkowej. Program NFOŚiGW określa kwoty dotacji w powiązaniu ze standardami, jakie powinny spełniać budynki i lokale następująco:
1. – dla domu jednorodzinnego:
· – standard NF40 (dom energooszczędny), EUco ≤ 40 kWh/(m2*rok) – dotacja 30 000zł brutto
· – standard NF15 (dom pasywny), EUco ≤ 15 kWh/(m2*rok) – dotacja 50 000zł brutto
2. dla lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych:
· – standard NF40 (mieszkanie energooszczędne), EUco ≤ 40 kWh/(m2*rok) – dotacja
11 000zł brutto,
· – standard NF15 (mieszkanie pasywne), EUco ≤ 15 kWh/(m2*rok) – dotacja 16 000zł brutto
Wypłata dotacji następuje na konto kredytowe beneficjenta dopiero po zakończeniu budowy i otrzymaniu pozwolenia na użytkowanie budynku oraz przedstawieniu bankowi certyfikatu potwierdzającego wymagany standard energetyczny. W przypadku zakupu mieszkania od dewelopera konieczne jest posiadanie notarialnego aktu własności albo wypisu z księgi wieczystej poświadczającego prawo własności.
Trzeba wziąć pod uwagę, że kwota dofinansowania będzie ostatecznie pomniejszona o podatek dochodowy, gdyż jest to dotacja bezzwrotna.
Kto nie dostanie dopłaty?
Dofinansowaniu nie podlegają inwestycje zakończone przed datą zawarcia umowy kredytowej. Również te, w których część przeznaczona na działalność gospodarczą przekracza 50% powierzchni.
Obniżenie lub nawet cofnięcie kwoty dotacji może nastąpić w przypadku, gdy budynek ostatecznie osiągnął niższy standard NF, albo nie osiągnął go wcale.
Wstrzymanie dofinansowania będzie dotyczyć także obiektu, który został ukończony w terminie przekraczającym 3 lata od daty podpisania umowy kredytowej.
Co to są koszty kwalifikowane, czyli na co można przeznaczyć dopłatę
Otrzymane dofinansowanie z funduszu może być przeznaczone na pokrycie kosztów kwalifikowanych:
– zakupu nowego lokalu mieszkalnego lub domu albo budowę domu jednorodzinnego,
– projektu budowlanego oraz wykonania jego weryfikacji,
– wykonania testu szczelności budynku i potwierdzenia zakładanego standardu energetycznego,
– zakupu i montażu elementów konstrukcyjnych budynku, a w tym materiałów izolacyjnych ścian, stropów, posadzek, dachów, stolarki okiennej i drzwiowej,
– zakupu i montażu systemów wentylacji mechanicznej z rekuperacją,
– zakupu i montażu instalacji ogrzewania, przygotowania ciepłej wody, elektrycznej i wodno-kanalizacyjnej.
Do kosztów kwalifikowanych nie zalicza się zakupu materiałów wykończeniowych.
Gdzie składać wnioski
Wniosek o udzielenie dotacji na częściową spłatę kapitału kredytu, na formularzu NFOŚiGW, wraz z odpowiednimi załącznikami oraz wnioskiem o kredyt, na formularzu bankowym, składa się w jednym z banków, które zawarły umowę z NFOŚiGW. Wykaz tych banków można znaleźć na stronie www.nfosigw.gov.pl
Małgorzata Battek
Źródło: Property Journal 1/2014