Początki ruchu zawodowego

Historia ruchu zawodowego specjalistów rynku nieruchomości (pośrednicy w obrocie nieruchomościami, rzeczoznawcy majątkowi, zarządcy nieruchomości) jest ściśle związana z przemianami ustrojowymi w naszym kraju. Przed rokiem 1989 działały na rynku osoby wykonujące wyżej wymienione zawody. Były to jednak jednostki nieliczne. Ich sposób funkcjonowania i mała liczebność, nie tworzyły warunków do podejmowania prób stworzenia organizacji zawodowych.

Dopiero w 1992 rr rozpoczęła działalność w Polsce amerykańska Wschodnioeuropejska Fundacja Rynku Nieruchomości (EERPF). Była to organizacja powstała w wyniku wspólnej inicjatywy amerykańskiej rządowej Agencji na Rzecz Rozwoju Międzynarodowego (USAID) oraz Narodowego Stowarzyszenia Realtorów (NAR). Realtor to określenie używane w języku „amerykańskim” na opisanie osoby zajmującej się działalnością na rynku nieruchomości.

Organizacje te postanowiły wspierać demokratyczne i wolnorynkowe przemiany na rynku nieruchomości, w krajach byłego bloku sowieckiego. Działanie te polegały na identyfikowaniu pracujących już w krajach dawnego RWPG specjalistów rynku nieruchomości, na spotykaniu się z nimi i przekazywaniu swojej wiedzy i doświadczeń dotyczących funkcjonowania rynku nieruchomości w warunkach wolnej konkurencji i demokracji. Amerykanie przekonywali do tworzenia dobrowolnych, samodzielnych, organizacji zawodowych. Wyjaśniali, jakie cele, jakimi środkami realizowane powinny być przez takie organizacje. Przekonywali jak ważne jest samo zorganizowanie się dla dobrego rozwoju danej grupy zawodowej. Spotykali się także z przedstawicielami władz, przekonując do podejmowania działań porządkujących rynek nieruchomości.

W Polsce jednym z głównych, najważniejszych partnerów EERPF stał się Krakowski Instytut Nieruchomości. Była to fundacja powołana przez kilka krakowskich uczelni i instytucji. Osobą, która zainicjowała powstanie KIN-u, był dr Władysław Jan Brzeski [RED: kontynuacją KIN-u jest Europejski Instytut Nieruchomości, fundacja założona przez kilkunastu profesjonalistów rynku nieruchomości, m.in. również przez wspomnianego tu W. J. Brzeskiego]. Dzięki swojemu doświadczeniu z pracy na zachodnich rynkach nieruchomości doceniał on znaczenie tego segmentu gospodarki dla dobrego rozwoju kraju.

Wiosną 1993 r. odbyło się w Krakowie, zorganizowane przez EERPF i KIN spotkanie polskich i amerykańskich profesjonalistów rynku nieruchomości. Byli tam obecni pracujący już na rynku nieruchomości pośrednicy w obrocie nieruchomościami z kilku miast : Krakowa, Warszawy, Poznania, Gdyni, Katowic czy Wrocławia. W wyniku doświadczeń wyniesionych z tej konferencji podjęte zostały działania zmierzające do powołania pierwszych regionalnych organizacji pośredników w obrocie nieruchomościami. Przykład amerykański był zaraźliwy. Tamtejsi profesjonaliści potrafili wykazać i przekonać, jak wiele można osiągnąć działając razem. Dawali przykłady swoich programów, które od wielu lat realizują w praktyce. Co najważniejsze, świadczyło to o stale zmieniającym się społecznym odbiorze pośredników w obrocie nieruchomościami. Pokazywało, jak bardzo, dzięki skutecznej acz długotrwałej pracy, zwiększał się udział pośredników w dokonywaniu transakcji na rynku nieruchomości.

Stowarzyszenia pośredników w obrocie nieruchomościami

Uczestnicy pierwszych spotkań z amerykańskimi pośrednikami przenosili te informacje dalej. Już na początku lata 1993 r. odbyły się spotkania założycielskie pierwszych dwóch stowarzyszeń regionalnych. Było to Stowarzyszenie Pomorskie Pośredników w Obrocie Nieruchomościami i Małopolskie Stowarzyszenie Pośredników w Obrocie Nieruchomościami. Głównymi prowadzącymi prace byli w MSPON : Teresa Kielar, Bogumił Tryański, Krystyna Krzystyniak – Wałkowińska, w SPPON : Teresa Konowska, Jakub Tekieli, Szymon Sędek, Grzegorz Dobrowolski.

Okres końca 1993 r. i początek 1994 r. to czas powstawania kolejnych Stowarzyszeń. W Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu, a także w okręgu obejmującym Katowice, Bielsko – Białą i Częstochowę lokalne środowiska organizowały spotkania założycielskie i następnie podejmowały działania.

Ogólnokrajowa Federacja Stowarzyszeń: Polska Federacja Pośredników o Obrocie Nieruchomościami  – jej cele i zadania

Inicjatywa podjęcia prac zmierzających do powołania ogólnokrajowej Federacji wyszła od Grzegorza Dobrowolskiego – jednego z założycieli SPPON. Dzięki wsparciu finansowemu EERPF w maju 1994r zwołane zostało pierwsze spotkanie założycielskie organizacji, później znanej pod nazwą Polskiej Federacji Pośredników w Obrocie Nieruchomościami ( w roku 1997 zmieniła ona nazwę na – Polska Federacja Rynku Nieruchomości). Działając w oparciu o zorganizowane już biuro Stowarzyszenia Pomorskiego rozesłane zostało zaproszenie do wszystkich działających stowarzyszeń. Były to : Małopolskie, Wielkopolskie, Bielsko-Częstochowsko-Katowickie, Warszawskie i Dolnośląskie. Zjechali się wszyscy zaproszeni, w tym także dyr. Henryk Jędrzejewski z Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, dr Władysław Jan Brzeski z KIN oraz Daryl Lippincott, przedstawiciel EERPF.

Dla wszystkich twórców Federacji było jednoznaczne i jasne, że ma być ona platformą porozumienia pomiędzy stowarzyszeniami regionalnymi. Zadania Federacji powinny być określane przez Radę Krajową, która została pomyślana jako wyraziciele woli stowarzyszeń. Federacja sama w sobie nie miała się stać ciałem nadrzędnym nad stowarzyszeniami. Jej rolą było i jest  nadal pomaganie środowisku pośredników w każdym miejscu w Polsce, w osiągnięciu celów uznanych przez większość grupy zawodowej za najważniejsze. Zarząd czy inne organy Federacji nie powinny prowadzić własnej polityki ani funkcjonować w oderwaniu od potrzeb członków regionalnych stowarzyszeń. Jako niezwykle ważne ciała Federacji przewidziano komisje problemowe. Z założenia skupiać i opierać się miały na bezpośredniej pracy osób ze stowarzyszeń.

Ostateczniedziesięć stowarzyszeń w dniu 3 marca 1995 r. mogło wysłać swoich przedstawicieli na pierwszą Radę Krajową.  która dokonała wyboru Zarządu i Komisji Rewizyjnej. Pierwszy Zarząd tworzyli : Bogumił Tryjański, Szymon Sędek i Lech Drągowski, a pierwszą Komisję Krystyna Krzystyniak – Wałkowińska, Stanisław Starzyk i Witold Strzelczyk. Jeszcze w tym samym roku Rada Krajowa uznała, że Zarząd Federacji powinien być powiększony do pięciu osób. W wyniku wyborów członkami Zarządu zostali Kazimierz Wysokiński i Jerzy Sielicki.  

Rada Krajowa określiła najważniejsze zadania Federacji wskazując na potrzebę podjęcia prac zmierzających do zaistnienia w Polsce systemu licencji zawodowych dla pośredników, stworzenie profesjonalnych szkoleń, przyjęcia kodeksu etyki zawodowej i standardów zawodowych.

 Ważnym zadaniem wyznaczonym przez Radę było zorganizowanie

I Kongresu Polskiej Federacji. Tego trudnego zadania podjęli się Wielkopolanie. Dzięki ich intensywnej pracy i dobremu odzewowi ze strony członków stowarzyszeń, w dniach 21 – 22 kwietnia 1995 do Poznania zjechali licznie pośrednicy z całej Polski. Atmosfera zadowolenia, wręcz dumy, z tego co udało się zrobić ogarnęła wszystkich uczestników Kongresu. Ciekawa część merytoryczna i nie mniej interesująca wieczorna oprawa towarzyska stanowiły początek dobrej tradycji corocznych spotkań.

Drugim ważnym wydarzeniem konferencyjnym w pierwszym roku aktywności Federacji, było zorganizowanie wespół z KIN-em i EERPF,

II Międzynarodowej Konferencji Pośredników Państw Europy Środkowej i Wschodniej w dniach  9 – 11 czerwca 1995 r. w Krakowie. To właśnie podczas tej konferencji podpisano porozumienie powołujące do życia CEREAN. 

Jest to organizacja, której Federacja była współzałożycielem. Pomysł powołania platformy wymiany poglądów pomiędzy stowarzyszeniami specjalistów rynku nieruchomości państw Europy Środkowej i Wschodniej zrodził się podczas pobytu grupy z tego regionu na konferencji NAR w Stanach Zjednoczonych. Jan Boruvka z Czech i Grzegorz Dobrowolski opracowali założenia i cele działania tej nowej organizacji. Ponownie wsparcia udzieliło USAID. Do dnia dzisiejszego odbyło się kilkanaście konferencji CEREAN-u. Dwa z nich organizowała Federacja w Polsce. Każde spotkanie było bardzo ciekawym przykładem możliwości współpracy specjalistów rynku nieruchomości z naszego regionu Europy ze specjalistami z Europy zachodniej i USA. Podczas krakowskiej Konferencji liczna rzesza zagranicznych gości wymieniała się poglądami i opiniami na temat funkcjonowania rynków nieruchomości, na tle przekształceń jakie miały miejsce w Europie Środkowowschodniej.

Dużo uwagi od samego początku przywiązywano do promocji zawodów nieruchomościowych i organizacji. Służyło temu opracowanie własnego logo i materiałów mających ukazywać działania i osiągnięcia Federacji. Bardzo ważne były i nadal są kontakty z mediami. Federacja podjęła także wysiłki na rzecz bezpośredniego docierania z ważkimi dla siebie i rynku nieruchomości informacjami, do jak najszerszej rzeszy swoich członków i do społeczeństwa. Służyć temu miało między innymi cykliczne wydawanie Biuletynu Federacji. Pracami nad zapewnieniem regularności i zawartością merytoryczną kierował Bogumił Tryjański. Drugim ważnym elementem było nawiązanie współpracy z KIN-em w zakresie wydawania kwartalnika „Świat Nieruchomości” [Red: redagowanego  przez Władysława J. Brzeskiego i Bogdana Rogatko]. 

Polityka zagraniczna Federacji

Od samego początku swojego działania Federacja prowadziła bardzo aktywną politykę zagraniczną. W październiku 1996 roku podpisane zostało porozumienie o współpracy pomiędzy Federacją a NAR. W tym samym roku w listopadzie podobne porozumienie zostało zawarte z IREM – Instytutem Zarządzania Nieruchomościami z USA. Już wcześniej, od 1994 r. Federacja dzięki trójstronnej umowie (NAR – IREM – Federacja) rozpoczęła realizowanie w Polsce unikalnych szkoleń dla zarządców nieruchomości, w oparciu o programy szkoleniowe IREM. Dało to impuls do powstania w naszym kraju nowej grupy zawodowej związanej z rynkiem nieruchomości, tj. zarządców nieruchomości. Wcześniejsi administratorzy dzięki nowej jakości, jaką dawały te szkolenia, stawali się profesjonalnym partnerem dla zagranicznych specjalistów.

Kolejnym ważnym wydarzeniem w skali międzynarodowej było podpisanie porozumienia z CEPI, największą europejską, międzypaństwową organizacją skupiającą pośredników i zarządców nieruchomości. Stało się to w 2000 r.        

System uprawnień zawodowych i szkoleń

Jednym z głównych zadań Federacji od początku jej istnienia była kwestia aktywnego działania na rzecz wprowadzenia w naszym kraju systemu uprawnień zawodowych dla specjalistów rynku nieruchomości. Ostatecznie w 1997 r. w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami znalazły się przepisy tworzące system licencji i postępowań kwalifikacyjnych. Okazało się, że prawie od początku jego istnienia pojawiła się konieczność obrony tego rozwiązania. Kolejne miesiące upłynęły na uporczywym boju o pozostawienie licencji zawodowych jako obowiązkowych.

Dzisiaj jesteśmy świadkami kolejnej takiej próby i ponownie to Federacja jest głównym organizatorem działań mających nie dopuścić do zniesienia systemu licencji zawodowych dla pośredników w obrocie nieruchomościami i zarządców nieruchomości.

Nie mniej ważne niż licencje było stworzenie jednolitego programu szkoleń. Bardzo dużą pracę wykonała w tym zakresie Komisja Edukacji. Po kilkumiesięcznych uzgodnieniach powstał program standardowego kursu dla pośredników. Pierwsze stowarzyszenia rozpoczęły jego stosowanie. Ruszyły pierwsze kursy w kraju. Było to zupełne novum w branży pośredników. Dzięki temu, kiedy w oparciu o ten program Prezes UMiRM opracował minimum programowe dla kursów kwalifikacyjnych, stowarzyszenia były natychmiast gotowe do podjęcia pracy szkoleniowej. Na szczególną uwagę zasługuje stanowisko Stowarzyszenia Wielkopolskiego. Wszyscy członkowie tej organizacji, niezależnie od długości swojego stażu na rynku, uczestniczyli w pierwszym kursie i poddali się egzaminowi wewnętrznemu.  

Tak jak pierwszy Kongres Federacji był punktem kulminacyjnym w  początkowym okresie jej działalności, tak każdy następny przynosił ważne wydarzenia zostawiające swój ślad w historii Federacji. Wyniki tych obrad miały także istotne znaczenie dla kształtowania się rynku nieruchomości w Polsce.

Polska Federacja Rynku Nieruchomości

Rok 1997 to spotkanie w Łodzi. Nowa formuła organizacyjna, zaangażowanie licznych sponsorów i nowatorskie rozwiązania poszczególnych części Kongresu sprawiły, że można mówić o innej jakości, która pojawiła się od tego czasu. Kongres ten był wyjątkowy także dlatego, że nastąpiła zmiana działalności Federacji, z dotychczasowej jednorodności środowiskowej.

Na posiedzeniu Rady Krajowej postanowiono zmienić nazwę Federacji na „Polska Federacja Rynku Nieruchomości”. Stało się tak ze względu na poszerzenie struktur Federacji o organizacje skupiające zarządców nieruchomości. Wskazano ponadto na otwartą formułę Federacji, chęć jej aktywnego udziału w kształtowaniu różnych aspektów funkcjonowania polskiego rynku nieruchomości.

W obecnym roku 2012 odbędzie się już XVII Kongres Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości. Ponownie będzie to wydarzenie niezwykle istotne. Po raz pierwszy PFRN będzie gospodarzem plenarnego posiedzenia CEPI. Ta najważniejsza europejska organizacja rynku nieruchomości podejmuje szereg aktywnych działań na rzecz tworzenie dobrych warunków funkcjonowania dla pośredników w obrocie nieruchomościami i zarządców nieruchomości. Jej inicjatywą jest na przykład stworzenie jednolitej minimalnej płaszczyzny edukacyjnej dla zawodów rynku nieruchomości.

Przez wiele lat w zawodzie pośrednika w obrocie nieruchomościami działała jedna ogólnopolska organizacja czyli PFRN. Przed kilku laty utworzono kolejne. W 2008 roku powstała Federacja Porozumienie Polskiego Rynku Nieruchomości.

Następnymi organizacjami starającymi się przyciągnąć osoby zawodowo związane z rynkiem nieruchomości są Federacja Gospodarki Nieruchomościami, Polska Federacja Zarządców Nieruchomości, Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych, Polska Federacja Organizacji Zarządców i Administratorów Nieruchomości, Polska Izba Rzeczoznawców Majątkowych.

Szymon Sędek
Stowarzyszenie Pomorskie Pośredników w Obrocie Nieruchomościami
na zaproszenie EIN