Drugim największym rynkiem centrów handlowych w Europie jest obecnie Rosja, która wyprzedziła pod tym względem Wielką Brytanię. Z zasobami wynoszącymi 17,5 mln mkw. powierzchni handlowej Rosja awansowała z trzeciego na drugie miejsce w rankingu największych rynków, tuż za Francją, która w pierwszej połowie bieżącego roku dysponowała 17,6 mln mkw. powierzchni w centrach handlowych. Na trzeciej pozycji uplasowała się Wielka Brytania z 16,98 mln mkw.

Z najnowszego raportu firmy Cushman & Wakefield dotyczącego rozwoju centrów handlowych w Europie European Shopping Centre Development wynika, że głównymi czynnikami rozwoju rynku w bieżącym roku są wzrost gospodarczy i postępująca urbanizacja, ponieważ deweloperzy dostrzegają potencjał gęsto zaludnionych regionów, w których nie powstały dotychczas obiekty wysokiej jakości.

Do końca 2014 roku najwięcej nowej powierzchni w centrach handlowych powstanie w Europie Środkowo-Wschodniej, na którą przypadnie 81% nowej podaży – głównie za sprawą bardzo dużej aktywności deweloperskiej w Rosji i Turcji. Polska znalazła się na trzecim miejscu w Europie Środkowo-Wschodniej oraz piątym miejscu w Europie pod względem największej planowanej powierzchni w centrach handlowych w II połowie 2014-2015 roku.

Łączne zasoby powierzchni w centrach handlowych Europy mogą wynieść pod koniec bieżącego roku 161,4 mln mkw., co stanowiłoby wzrost o 4,5%. W pierwszej połowie 2014 roku podaż w Europie Środkowo-Wschodniej wyniosła 1,4 mln mkw., czyli ponad dwukrotnie więcej niż w Europie Zachodniej (637 000 mkw.).

W pierwszym półroczu w Rosji i Turcji wybudowano 1,1 mln mkw. nowej powierzchni handlowej, ponieważ deweloperzy dążąc do zmniejszenia dystansu wobec Europy Zachodniej coraz częściej budują większe centra handlowe o dużym zasięgu oddziaływania. W ostatnich dwóch latach w Rosji powstało ponad 100 nowych centrów handlowych.

W okresie od drugiej połowy bieżącego roku do 2015 r. na rynek rosyjski może trafić kolejne 4,57 mln mkw., wskutek czego Rosja może wyprzedzić Francję pod względem zasobów powierzchni w centrach handlowych. Na uwagę zasługuje zwłaszcza powstająca w tym kraju i największa w Europie galeria handlowa Avia Park w Moskwie o powierzchni 230 000 mkw., której budowa ma zostać ukończona pod koniec roku.

W pierwszej połowie 2014 roku europejski rynek wzbogacił się o 53 nowe centra handlowe, z czego 12 powstało w Rosji. Do końca 2015 roku zaplanowano realizację kolejnych 49 obiektów.

Maxim Karbasnikoff, dyrektor w firmie Cushman & Wakefield w Rosji, powiedział: „Rosja jest największym rynkiem konsumenckim w Europie, ale do niedawna popyt przewyższał podaż. W wyniku dużej aktywności deweloperskiej w Rosji obserwowanej od 2010 r. obecnie oddaje się do użytku wiele nowych centrów handlowych. Jednak wobec aktualnej sytuacji wzrasta presja na sieci handlowe wskutek niepewności politycznej, postępującej deprecjacji rubla i spadku popytu konsumentów. Niemniej prognozy średnioterminowe napawają optymizmem i oczekujemy stabilizacji wskaźników pustostanów i czynszów w najbliższych sześciu miesiącach”.

 Magdalena Sadal, z Cushman & Wakefield, powiedziała: „Na koniec trzeciego kwartału 2014 r. w Polsce istniały 432 centra handlowe o łącznej powierzchni 10 158 275 mkw. GLA. Obejmowały one 385 tradycyjnych i specjalistycznych centrów handlowych, 37 parków handlowych oraz 10 centrów wyprzedażowych (dwa kolejne są w budowie). Największy udział w łącznych zasobach powierzchni (90%) miały centra handlowe, natomiast na parki handlowe (845 110 mkw.) i centra wyprzedażowe przypadło odpowiednio 8,3% i 1,6% wybudowanej w Polsce powierzchni handlowej. W pierwszych trzech kwartałach 2014 r. powstało 317 500 mkw. powierzchni w 14 nowych i 3 rozbudowanych obiektach, co oznacza wzrost o 42% w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. W bieżącym roku rozbudowy stanowiły ok. 5% nowej podaży powierzchni handlowej. Największym centrum handlowym 2014 roku jest otwarte w marcu Atrium Felicity w Lublinie o powierzchni 75 000 mkw. Drugim największym obiektem jest Galeria Warmińska w Olsztynie (41 000 mkw. GLA), której otwarcie miało miejsce we wrześniu. Obecnie w budowie znajduje się ok. 850 000 mkw. powierzchni, z czego ok. 150 000 mkw. powinno trafić na rynek do końca grudnia 2014 r. Według najnowszych danych szacunkowych podaż nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce wyniesie w bieżącym roku 470 000 mkw., co oznaczać będzie spadek o 24% w stosunku do rekordowego ubiegłego roku. Oprócz znacznie niższego wolumenu nowej powierzchni tegoroczna podaż obejmuje przede wszystkim nieduże obiekty budowane w mniejszych miastach. Dotychczas tylko 47% nowej powierzchni oddano do użytku w miastach liczących ponad 100 tys. mieszkańców i nie otwarto żadnego nowego obiektu w dużych ośrodkach miejskich. Dla porównania w 2013 r. 67% nowej podaży przypadło na 8 aglomeracji. Popyt na lokale handlowe w pierwszych trzech kwartałach 2014 r. pozostawał na dobrym poziomie. Największym zainteresowaniem najemców cieszyły się obiekty sprawdzone, o dużej odwiedzalności i generujące zadowalające obroty. Rekomercjonalizowane centra handlowe stanowią atrakcyjną alternatywę dla nowo budowanej powierzchni. Obecna struktura popytu sprawia, że znacząco wydłużył się czas komercjalizacji nowych obiektów, a centra handlowe wynajęte w 100% w dniu otwarcia należą do rzadkości. Średnia stopa pustostanów w nowo otwieranych obiektach handlowych wynosi 10-15% w porównaniu z ok. 3% na rynkach dojrzałych”.

fot. archiwum PJ