Już od grudnia bieżącego roku możliwe będzie uzyskanie odpisu księgi wieczystej drogą on-line.Jest to jedna z kilku zmian, jakie ujrzą światło dzienne przed końcem 2013 roku.
Nowe regulacje mają usprawnić możliwość przeglądania ksiąg wieczystych drogą Internetową. Funkcja ta istnieje co prawda już od kilku lat, jednak ma szereg wad, które ograniczają do niej dostęp wielu osobom zainteresowanym zapisami w księgach.

Możliwość przeglądania ksiąg sama w sobie już jest innowacją, ale wchodzące w życie zmiany idą jeszcze dalej. Obecnie wydrukowana przez nas księga wieczysta nie zyskuje miana dokumentu w sensie prawnym. Osoba, która ją wydrukuje w domu robi to po prostu w celach informacyjnych, na własny użytek.

Jeśli natomiast zależy nam na prawnie istotnym odpisie z księgi wieczystej, który ma walor dokumentu urzędowego musimy osobiście pofatygować się do wydziału ksiąg wieczystych w sądach rejonowych i tam złożyć wniosek na urzędowym formularzu o wydanie odpisu uiszczając jednocześnie opłatę (30 złotych za odpis zwykły i 60 złotych za odpis zupełny). Jest to więc istotny mankament, który opóźnia, ogranicza dostęp do dokumentów. Mimo dostępu do ksiąg poprzez sieć, nadal by uzyskać odpis musi stawić się w sądzie rejonowym z wypełnionym wnioskiem, ewentualnie odwiedzić pocztę, odstać w kolejce i wysłać wniosek do sądu drogą listowną.

To właśnie obecnie ma się zmienić. Wniosek o udostępnienie odpisu z księgi złożymy poprzez Internet i poprzez Internet go uzyskamy. Taki odpis – po wydrukowaniu – będzie miał charakter i ważność dokumentu urzędowego. Co ważne, nowelizacja ustawy wprowadza także nowy dokument, który będziemy mogli uzyskać drogą internetową, a mianowicie wyciąg z księgi wieczystej. Będzie on się ograniczał tylko do udostępnienia tych danych, o które poprosimy (wskazane we wniosku działy księgi wieczystej).

Dla Kowalskiego istotną informacją może być także to, że uzyskanie elektronicznego odpisu z księgi wieczystej będzie tańsze niż do tej pory, w wersji tradycyjnej. Zgodnie z rozporządzeniem na ten temat odpis zwykły drogą elektroniczną ma kosztować 20 zł, odpis zupełny 50 zł (w wersji tradycyjnej jest to odpowiednio 30 i 60 zł).

Nowelizacja przepisów ma też ułatwić niektórym instytucjom dostęp do ksiąg, co powinno przyspieszyć procesy egzekucji należności i będzie korzystne dla wierzycieli.

Do tej pory jedynym sposobem wyszukiwania danej księgi wieczystej było szukanie po numerze. To znacznie ogranicza, jeśli nie znamy tego numeru, możliwość weryfikacji stanu majątkowego np. dłużnika itp.
Po wejściu w życie nowych przepisów wybrane instytucje i grupy zawodowe po uzyskaniu zgody Ministerstwa Sprawiedliwości, będą mogły wyszukiwać księgi po danych osobowych właściciela nieruchomości. Wystarczy znać tylko imię i nazwisko takiej osoby.
Jak tłumaczy ustawodawca, takie rozwiązanie pozwoli skuteczniej np. odszukiwać elementy majątku dłużnika w sądowym postępowaniu egzekucyjnym.

Co do instytucjonalnej możliwości wyszukiwania ksiąg tylko za pośrednictwem danych personalnych dłużnika, ta zmiana powinna przyspieszyć sądowe odzyskiwanie należności itp., choć część ekspertów wskazuje, że istotnym mankamentem takiego rozwiązania, jest fakt, że w nowelizacji nie uwzględniono radców prawnych i adwokatów. Oni nie będą mieli możliwości wyszukiwania ksiąg po danych osobowych, a byłoby to bardzo przydatne jeszcze przed złożeniem pozwu sądowego. Umożliwiłoby wierzycielowi zapoznanie się ze stanem majątkowym dłużnika i w celu zabezpieczenia swego roszczenia – ustanowienie np. zakazu zbywania nieruchomości.

Magdalena Paluch
Dział Analiz WGN