W dniu 5 sierpnia 2015 r. Sejm uchwalił bardzo ważną nowelizację ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 184)., dotyczącą m.in. zakazu stosowania niedozwolonych postanowień umownych wzorców umów wykorzystywanych w obrocie z konsumentami. Nowe przepisy nie zostały jeszcze opublikowane, gdyż ustawa je wprowadzająca czeka na podpis Prezydenta. Jeżeli ustawa zostanie podpisana, zmiany będą obowiązywać po 6 miesiącach od opublikowania w Dzienniku Ustaw (sądzić należy, że od marca 2016 r.).

Ramy niniejszej notki nie pozwalają na szersze omówienie nowelizacji. Ograniczę się do tych postanowień, które wydają mi się najważniejsze dla przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami oraz zarządzania nieruchomościami i ich klientów.

Zasadniczej zmianie ulegają przepisy dotyczące abstrakcyjnej kontroli klauzul abuzywnych zamieszczonych przez przedsiębiorców we wzorcach umów. Przeprowadzać ją będzie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a nie jak do tej pory Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XVII Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Postępowanie kończyć się będzie wydaniem decyzji, odwołanie od której rozpatrywać będzie wspomniany XVII Wydział Sądu Okręgowego (zwany Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów).

Prezes UOKiK wydając decyzje o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone i zakazując jego wykorzystywania, określi środki usunięcia skutków naruszenia zakazu, w szczególności przez poinformowanie konsumentów będących stronami umów zawartych z wykorzystaniem wzorca.

Odmiennie jak do tej pory, prawomocna decyzja o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone będzie miała skutek tylko wobec przedsiębiorcy, którego we wzorcu umowy stwierdzono postanowienie abuzywne oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z tymże przedsiębiorcą umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.

Postępowanie będzie wszczynane z urzędu lub na wniosek konsumentów, powiatowych (miejskich) rzeczników konsumentów, Rzecznika Ubezpieczonych oraz organizacji konsumenckich. Decyzje publikowane będą na stronie UOKiK. Niewątpliwie znaczący wpływ na większą skuteczność eliminacji klauzul abuzywnych z wzorców umów będzie miała możliwość nakładania przez Prezesa UOKiK kar za stosowanie postanowień niedozwolonych (do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary).

Przedsiębiorca przed wydaniem decyzji przez Prezesa UOKiK będzie mógł zobowiązać się do podjęcia lub zaniechania określonych działań zmierzających do zakończenia zakazu, czyli zamieszczania kwestionowanego postanowienia we wzorcu umowy stosowanym w obrocie z konsumentami. W takim przypadku Prezes UOKiK nałoży na przedsiębiorcę obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacji o realizacji zobowiązania.

W celu uzyskania dowodów w postępowaniu w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów nowelizacja wprowadza instytucję „tajemniczego klienta”. UOKiK sprawdzając sposób oferowania produktu lub usługi, a także procedurę zawierania umowy będzie mógł z niej skorzystać tylko za zgodą Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Modyfikacji ulega definicja praktyki naruszającej zbiorowych interesów konsumentów, przez którą rozumieć się będzie godzące w interes konsumentów sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy. Dotychczasowy charakter Rejestru niedozwolonych postanowień umownych prowadzonego przez Prezesa UOKiK jest utrzymany przez 10 lat.

Kontrola incydentalna, czyli indywidualne dochodzenie praw przez konsumenta w związku ze stosowaniem klauzuli abuzywnej, będzie nadal sprawowana przez właściwe miejscowo i rzeczowo sądy cywilne.

Pamiętać należy, że Prezes UOKiK ma możliwość nakładania na przedsiębiorców kar pieniężnych nie tylko za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, czy dokonanie koncentracji bez stosownego zezwolenia, lecz także za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu decyzji (do wysokości stanowiącej równowartość 10 000 euro za każdy dzień opóźnienia) lub np. podanie nieprawdziwych danych, uniemożliwienie bądź utrudnienie rozpoczęcia lub przeprowadzenia kontroli, nieudzielanie żądanych informacji (do wysokości równowartości 50 000 000 euro).

Anna Jackowska

Ekspert Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości

Wiceprezydent PFRN

źródło: www.fagora.pl