23 stycznia br. przypadał „Dzień bez torby foliowej”. Inicjatywa zrodziła się w 2008 roku, by przypomnieć, o problemie, jakim jest rosnąca konsumpcja i towarzyszący jej wzrost produkcji odpadów.  W Polsce wytwarza się 25 kilogramów plastiku na osobę z czego zaledwie 32 procent, czyli ok. 8 kg¹ poddawane jest recyklingowi.

Kampania edukacyjna „Nie bądź plastik” Centrum Handlowego Bonarka w Krakowie w niecodzienny sposób włącza się w obchody „Dnia bez torby foliowej”.

Każdego roku na polski rynek trafia ok. 6 mln ton opakowań, z czego 40 proc. to opakowania z tworzyw sztucznych². W wyniku selektywnej zbiórki zbieranych jest ok. 1,5 mln ton, a do recyklingu trafia połowa tej masy³. Badania pokazują również, że produkcja jednej torebki trwa mniej niż sekundę, a jej użytkowanie nie dłużej niż 20 minut. Rozkład torby foliowej może trwać kilkaset lat, według niektórych źródeł nawet 400. Szacuje się, że każdego roku wprowadza się na światowy rynek od 500 miliardów do nawet jednego biliona plastikowych toreb⁴. Receptą na ten stan jest zmiana nawyków, drobnych codziennych wyborów. Od stycznia 2021 r. w Unii Europejskiej obowiązują przepisy tzw. rezolucji plastikowej, zakazującej wprowadzanie do obrotu plastikowych jednorazowych wyrobów.

Jednym z miejsc, w których wykorzystuje się plastikowe opakowania są różnego rodzaju punkty sprzedażowe zlokalizowane w wielkopowierzchniowych obiektach handlowych. Nie dziwi więc fakt, że to właśnie centra handlowe stały się miejscem programów edukacyjnych pokazujących, że los naszej planety zależy od nas samych i naszych przyzwyczajeń, których zmiana wbrew pozorom nie wymaga dużego wysiłku. Jedną z firm wprowadzających w życie elementy strategii zrównoważonego rozwoju jest NEPI Rockcastle, właściciel 12 centrów handlowych w Polsce, który w październiku 2019 roku zainicjował projekt edukacyjny „Nie bądź plastik”. Program ma na celu zwrócenie uwagi na zagrożenia płynące z nadmiernego użytkowania plastikowych opakowań w codziennym życiu.

Nie uciekaj od problemu, zastanów się i przepakuj swoje myślenie

Z okazji „Dnia bez torby foliowej” 14 stycznia br. na parkingu Centrum Handlowego Bonarka przeprowadzono happening. Klienci odwiedzający Bonarkę znajdowali za wycieraczkami swoich aut papierowe torby z humorystycznymi hasłami zachęcającymi do proekologicznych zachowań:

„ZASTANÓW SIĘ i PRZEPAKUJ SWOJE MYŚLENIE. EKOLOGIA NIE WYMAGA WIELKIEJ SIŁY I MASY ZACHODU. WYSTARCZY LEKKO ZMIENIĆ NAWYKI BY ODCIĄŻYĆ ŚRODOWISKO” czy „CZŁOWIEK UCZY SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE, ALE PAKOWAĆ TO TRZEBA UMIEĆ OD DZIECKA. TAKA PRAWDA. PAPIER W ŁAPIE – WIĘCEJ RYB W OCEANIE”.

Akcja to sposób na zwrócenie uwagi klientów centrum na problem wszechobecnego plastiku oraz próba zachęcenia ich do wspólnego dbania o środowisko.

– Ten happening to ekoprowokacja i rozwinięcie działań w ramach kampanii „Nie bądź Plastik”. Zadaniem antybohaterów programu „Dekla i Słomy” jest prowokowanie do działania, wywołanie refleksji, która skłoni do podjęcia zmiany nawyków. Wiele zależy od nas samych i naszych codziennych zachowań. Ekologia zaczyna się od małych kroków – mówi Katarzyna Kasprzak, Marketing Manager Centrum Handlowego Bonarka, jedna z inicjatorów akcji.

Z akcji „Pakuj się kto może” przeprowadzonej w Bonarce został przygotowany materiał video, który będzie miał drugie życie w social mediach. Promuje on podstawowe założenie projektu, mówiące o przePAKOWANIU codziennych nawyków, bo od małych rzeczy zaczynają się wielkie sprawy.

Wystarczy lekko zmienić nawyki by odciążyć środowisko

Wiele sklepów zrezygnowało z foliowych toreb na zakupy, inne zastąpiły je reklamówkami z materiałów biodegradowalnych lub torbami z papieru. Duża grupa klientów wybiera się na zakupy z własnymi torbami wielokrotnego użytku lub sięga po papierowy odpowiednik „foliówek”. Według danych Ministerstwa Klimatu i Środowiska przez ostatnie cztery lata zużycie foliowych reklamówek spadło w Polsce ponad 30-krotnie. To efekt nałożonej w 2017 r. opłaty recyklingowej. Wciąż jednak potrzeb jest więcej.

– Mamy świadomość, że w centrum handlowym powstaje duża liczba odpadów, w tym plastikowych. Dlatego też od ponad dwóch lat, we współpracy ze sklepami zlokalizowanymi w naszym centrum, organizujemy szereg akcji wspierających edukację ekologiczną. Pokazujemy, że małymi krokami, codziennymi wyborami można zmienić los naszej planety. To indywidualny wybór każdego z nas, mogę wziąć torbę plastikową, papierową lub materiałową – dodaje Katarzyna Kasprzak.

Zmiany, które łatwo policzyć

Systematycznie udoskonalany jest też system gospodarowania odpadami w Bonarce. W obiekcie prowadzona jest wstępna segregacja odpadów, na miejscu jest prasa do folii i kartonów. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom w 2020 r. odzyskano ponad 250 ton papieru, a w 2021 poprawiono ten wynik o 60 ton, odzyskując aż 311 ton papieru. Systematycznie prowadzone są też prace związane z recyklingiem folii. Tylko w IV kwartale 2021 r. odzyskano 3,9 ton plastiku. Strefa food court wyposażona jest w specjalne zlewki odciążające odpady zmieszane. Już wkrótce w całym obiekcie staną specjalne pojemniki do segregacji śmieci dzielące je na 5 grup odpadów. Od lat Bonarka stawia również na edukację personelu sprzątającego.

Zmianę w myśleniu widać na każdym kroku. Sklepy znajdujące się w centrum handlowym stopniowo rezygnują z plastikowych opakowań. Klienci coraz częściej mogą skorzystać z ich biodegradowalnych odpowiedników. I tak dla przykładu: Auchan wprowadził możliwość pakowania towarów we własne opakowania wielokrotnego użytku, LPP-właściciel marek Reserved, House, Cropp, Mohito i Sinsay, przystąpiło do globalnej inicjatywy New Plastics Economy Global Commitment, a Smooth the Fruit nagradza klientów przychodzących z własnymi kubkami lub innymi pojemnikami wielokrotnego użytku specjalnym rabatem.

Co może zrobić każdy z nas?

Najprostsze rozwiązania są najskuteczniejsze. Najwięcej zależy od zmiany codziennych nawyków. Zabieranie na zakupy własnych, wielorazowych lub papierowych toreb. W przypadku pakowania warzyw i owoców niekorzystanie z tzw. reklamówek zrywek, a własnych wielorazowych worków, wykonanych np. ze starych firanek. Szukanie produktów jak najmniej opakowanych lub w opakowaniach nadających się do recyklingu lub też wykonanych z materiałów pochodzących z recyklingu.

fot.   archiwum